تعویض مفصل هیپ یا لگن

جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن

مفصل هیپ یا لگن، از یک توپ و سوکت تشکیل شده است. حفره‌ای که از استخوان و غضروف ساخته شده و توپِ بالای استخوان لگن است که به عنوان سر استخوان لگن نیز شناخته می‌شود. جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن، عملی است که برای جایگزینی توپ و حفره آسیب دیده با قطعات مصنوعی جدید و بادوام، انجام می‌شود.

گاهی اوقات، حفره لگن یا استخوان لگن، آسیب می‌بیند. این می‌تواند منجر به درد، مشکل در راه رفتن و انجام کارهای روزمره شود. ممکن است قبلاً روش‌های تسکین درد مانند داروها، فیزیوتراپی، ساپورت‌ها یا بریس‌ها را امتحان کرده باشید. اگر این درد فروکش نکرده باشد، پزشک ممکن است انجام جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن را به شما توصیه کند.

چه فردی به تعویض مفصل هیپ یا لگن نیاز دارد؟

اکثر افرادی که باید اقدام به انجام جراحی تعویض مفصل لگن کنند، بین ۵۰ تا ۸۰ سال سن دارند. این جراحی‌ها معمولاً برای مشکل آرتریت مفصل هیپ یا لگن انجام می‌شود. آرتریت، نوعی بیماری است که غضروف (بالشتک بین استخوان‌ها) را تحلیل می‌برد. بدون غضروف، استخوان‌ها به یکدیگر ساییده می‌شوند که می‌تواند منجر به بروز درد شدید شود.

تعویض مفصل هیپ یا لگن برای سه نوع بیماری آرتریت، مورد استفاده قرار می‌گیرد:

(۱) آرتریت روماتوئید: یک بیماری خودایمنی که منجر به التهاب مفاصل می‌شود.

(۲) آرتریت تروماتیک: آسیب به خود مفصل هیپ یا لگن

(۳) استئوآرتریت: یک شکل دژنراتیو آرتریت که در افراد مسن، شایع‌تر است.

پزشکان معمولاً سعی می‌کنند ناراحتی ناشی از آرتریت را با استفاده از واکر یا عصا، یک برنامه ورزشی با شدت کم و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، کنترل کنند. اگر این اقدامات درمانی با شکست مواجه شود، تعویض مفصل هیپ یا لگن، بهترین راه‌حل خواهد بود. اگر به دلیل درد نمی‌توانید بخوابید یا راحت بنشینید، یا اگر بیماری آرتریت، فعالیت‌های شما را محدود کرده است، بهتر است اقدام به تعویض مفضل هیپ نمایید.

تعویض مفصل هیپ یا لگن، همچنین می‌تواند برای سایر بیماری‌ها استفاده شود. به عنوان مثال، گاهی اوقات در صورت رشد تومور در مفصل هیپ یا لگن، از این جراحی‌ها استفاده می‌شود. همچنین ممکن است در مواقع اضطراری، برای رفع شکستگی مفصل لگن یا استخوان لگن استفاده شود. وضعیتی به نام نکروز آواسکولار مفصل لگن، اغلب نیاز به تعویض کامل مفصل هیپ یا لگن خواهد داشت.

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن

به غیر از مواردی که به دلیل تصادف، تعویض اورژانسی مفصل هیپ یا لگن را انجام می‌دهید، جراحی شما احتمالاً از چند هفته قبل برنامه‌ریزی می‌شود. پزشک از شما می‌خواهد که از این فرصت زمانی، برای رسیدن به بهترین وضعیت فیزیکی ممکن، بهره بگیرید.

آنها ممکن است به شما پیشنهاد کنند که مقداری وزن کم کنید. همچنین، باید مصرف هرگونه دارو از جمله داروهای رقیق کننده خون را متوقف نمایید. در طول این مدت، ممکن است بخواهید فضای اطراف محیط زندگی خود را مجدداً تنظیم کنید تا بعد از عمل، نیاز به پیاده روی طولانی‌مدت و یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها را به حداقل برسانید.

از نیمه‌شب روز قبل از جراحی نمی‌توانید چیزی بخورید یا بنوشید. عمل جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن در اتاق عمل بیمارستان انجام می‌شود. پس از مراجعه به بیمارستان، پرستار شما را به اتاقی می‌برد تا برای جراحی آماده شوید. شما لباس‌های خود را درمی‌آورید و لباس بیمارستان می‌پوشید و پرستار، یک IV را در دست، مچ یا بازوی شما وارد می‌کند. IV به شما این امکان را می‌دهد که در طول جراحی مایعات و داروها را دریافت کنید.

وقتی زمان شروع جراحی فرا می‌رسد، شما را به اتاق عمل می‌برند. در آنجا، ممکن است به شما یک بیهوشی عمومی یا دارویی تزریق شود که باعث شود در طول جراحی بخوابید و احساس درد نکنید. در صورتی‌که جراح معتقد باشد که شما مشکلات سلامتی دارید و ممکن است بیهوشی عمومی را برای شما خطرناک کند (مانند بیماری‌های قلبی یا ریوی)، ممکن است، استفاده از بی‌حس کننده موضعی یا منطقه‌ای را توصیه کند. در نهایت نیز، انجام جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن، بین یک تا سه ساعت طول خواهد کشید.

اقدامات بعد از جراحی تعویض مفصل هیپ

بعد از اتمام عمل تعویض مفصل هیپ یا لگن، در اتاق ریکاوری از خواب بیدار خواهید شد. پرستاران علائم حیاتی شما را زیر نظر خواهند گرفت و برای تسکین درد، به شما دارو می‌دهند. وقتی که پرستاران از وضعیت شما مطمئن شدند، به اتاقی در بیمارستان منتقل خواهید شد. مدت اقامت شما در بیمارستان، بین سه تا پنج روز طول خواهد کشید.

روز بعد از جراحی، فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند که بلند شوید و چند قدم بردارید. برخی از افراد، بلافاصله پس از ترخیص از بیمارستان، به خانه می‌روند؛ هرچند که به کار با فیزیوتراپ به صورت سرپایی ادامه می‌دهند. سایر افراد برای دریافت مراقبت‌های اضافی و خدمات درمانی بستری، به یک مرکز توانبخشی یا یک مرکز پرستاری تخصصی، مراجعه می‌کنند.

این مهم است که برای بهبودی خود بعد از عمل آماده شوید و بتوانید راحت‌تر حرکت کنید. به عنوان مثال، ممکن است در نظر گرفتن این موارد، به راحتی شما در روند بهبودی از جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن، کمک بسیاری کند:

• داشتن فردی که در چند هفته اول بهبودی به شما کمک کند.
• کمک گرفتن از فردی که شما را به قرار ملاقات‌های درمانی ببرد و به خانه بازگرداند.

بهبودی کامل بعد از تعویض مفصل هیپ یا لگن، حدود سه تا شش ماه طول می‌کشد. البته باید بیان کنیم که در روش پروتز مفصلی سیمانی، زمان بهبودی نسبت به دیگر روش‌ها طولانی‌تر خواهد بود.

چگونگی ساخت مفصل هیپ یا لگن

مفصل لگن جایگزین، از چهار بخش تشکیل شده است:

(۱) یک سوکت فلزی

(۲) یک آستر برای کمک به حرکت آسان توپ در داخل سوکت

(۳) یک توپ فلزی یا سرامیکی برای جایگزینی سر استخوان لگن

(۴) میله‌ای فلزی که برای تثبیت استخوان لگن که توپ به آن وصل شده است

گزینه‌های مختلفی برای پروتز مفصلی وجود دارد. اکثر جراحان از پروتز مفصلی بدون سیمان استفاده می‌کنند که به استخوان اجازه می‌دهد تا در طول زمان، به داخل پروتز رشد کند. از طرف دیگر، یک پروتز مفصل سیمانی، با سیمان استخوانی برای چسبندگی سریع‌تر به لگن متصل می‌شود. هر دو نوع پروتز، دارای میزان موفقیت یکسانی هستند؛ اما از نظر روند بهبودی، تفاوت‌هایی دارند.

مفاصل بدون سیمان، زمان بیشتری برای اتصال به استخوان نیاز دارند؛ بنابراین زمان بهبودی نیز طولانی‌تر است. پروتزهای سیمانی، اگرچه سریع‌تر به استخوان متصل می‌شوند؛ اما بهتر است که برای افراد مسن‌تر و یا افرادی که فعالیت چندانی ندارند، استفاده شود.

یکی دیگر از گزینه‌هایی که باید در نظر بگیرید، تعویض عضله لگن است. برخلاف جراحی سنتی لگن، این روش، بریدگی عضلات را کاهش می‌دهد و باعث کاهش درد و زمان بهبودی می‌شود. روش‌های کاهش عضله، معمولاً از طریق قدامی یا خلفی انجام می‌شود. تفاوت اصلی بین روش قدامی و خلفی، در محل برش است. برش‌های قدامی، در قسمت جلو و فوقانی لگن ایجاد می‌شود؛ در حالی‌که برش‌های خلفی، در پشت لگن ایجاد خواهند شد.

نتایج بلندمدت جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن

تعویض کردن مفصل هیپ، معمولاً درصد موفقیت بالایی دارد. در واقع، اکثر افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند، به میزان قابل‌توجهی، درد کمتری در ناحیه لگن خود دارند و توانایی بیشتری برای انجام فعالیت‌های روزانه خواهند داشت.

یکی از شایع ترین عوارض عمل تعویض مفصل هیپ یا لگن، دررفتگی مفصل جدید است. این معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که قبل از بازگشت به فعالیت‌های عادی، روند بهبودی کامل خود را طی نمی‌کنند. همچنین، ممکن است در افرادی نیز رخ دهد که از دستورالعمل‌های مراقبت از لگن بعد از جراحی، به خوبی پیروی نمی‌کنند.

با این حال، با به‌کارگیری پروتزهای جدیدتر، دررفتگی مفصل لگن، تا حد زیادی کاهش می‌یابد. مفاصل جایگزین شده لگن، سال‌ها دوام می‌آورند؛ اما فعالیت شدید یا چاقی، ممکن است طول عمر آن‌ها را کوتاه کند. با این وجود، برخی از افراد مجبور می‌شوند که عمل تعویض مفصل لگن را مجدداً انجام دهند.

جایگزین‌های ممکن برای جراحی تعویض مفصل لگن

«همی آرتروپلاستی» یا تعویض جزئی مفصل هیپ یا لگن، جراحی ساده‌تری با زمان جراحی کوتاه‌تر است. در این راستا، پزشکان متخصص اعتقاد دارند که جایگزینی جزئی مفصل لگن، نیاز به انجام جراحی وسیع‌تر تعویض کامل مفصل هیپ یا لگن را برطرف می‌کند.

لایه برداری مجدد، حتی یک روش کمتر تهاجمی است. این روش فقط شامل جایگزینی سطح استخوان لگن می‌شود. با این حال، بروز مجدد ناراحتی‌های لگن، خطرات خاص خود را دارد. بیشتر روش‌های لایه‌برداری، شامل استفاده از سطوح فلزی است. جراحان به ندرت، این روش را دنبال می‌کنند؛ زیرا خطر خوردگی فلزات و مواد زائد دیگر وجود دارد.

جمع‌بندی

تعویض مفصل هیپ یا لگن که به آن «آرتروپلاستی لگن» نیز گفته می‌شود، یک روش جراحی برای رفع درد در ناحیه لگن است. در این جراحی، قسمت‌هایی از مفصل لگن، با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می‌شود. مفصل هیپ یا لگن، از یک توپ (در بالای استخوان لگن) و یک حفره (در لگن) تشکیل شده است. جراحی تعویض مفصل لگن، شامل تعویض مفصل لگن، در یک یا هر دو قسمت آن است.

هدف از انجام جراحی تعویض مفصل هیپ یا لگن، این است که به شما امکان دهد فعالیت‌های روزانه و ورزش را با درد کمتری، از سر بگیرید. پس بهتر است برای انجام این روش جراحی حتما به پزشک باتجربه و متخصص در زمینه جراحی مفاصل مراجعه نمایید. دکتر محمد اخلاق نجات متخصص و جراح مفصل، با بیش از یک دهه سابقه انجام جراحی، بهترین خدمات را در این زمینه به بیماران خود ارائه می‌کند.

ایشان نه تنها در زمینه تعویض مفصل لگن، بلکه در زمینه جراحی رباط صلیبی، ترمیم پارگی عصب و شانه ها، جراحی مینیسک زانو و … نیز، بهترین خدمات درمانی را به بیماران خود ارائه می‌کند. تنها کافیست برای رزرو نوبت با مطب دکتر اخلاق نجات تماس برقرار کنید و از تمامی این خدمات به بهترین نحو بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

۱- میزان موفقیت عمل تعویض کامل مفصل هیپ یا لگن، چقدر است؟

بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۹۰ درصد افراد بعد از عمل تعویض مفصل هیپ یا لگن، حداقل به مدت ۱۰ سال، تسکین درد را تجربه می‌کنند.

۲- آیا می‌توانیم مفصل هر دو لگن را همزمان تعویض کنیم؟

بله، می‌توانید عمل تعویض مفصل هیپ یا لگن را همزمان و بر روی هر دو لگن انجام دهید.

۳- بعد از انجام عمل، چه مدت در بیمارستان خواهیم بود؟

میانگین مدت اقامت در بیمارستان، سه روز است. اکثر افراد می‌توانند بعد از سپری شدن این مدت، با خیال راحت به خانه بروند.

• چه مدت طول می‌کشد تا بعد از تعویض مفصل هیپ یا لگن، بهبودی کامل پیدا کنیم؟

به‌ طور متوسط، ریکاوری تعویض مفصل هیپ یا لگن می‌تواند بین دو تا چهار هفته طول بکشد؛ اما این میزان در هر فردی با دیگری، متفاوت است. این مسئله به چند عامل بستگی دارد؛ از جمله میزان فعالیت شما قبل از جراحی، سن، تغذیه، شرایط قبلی و سایر عوامل سلامتی و سبک زندگی شما.

۵- ایمپلنت تعویض مفصل هیپ یا لگن، چقدر دوام می‌آورد؟

برخلاف ایمپلنت‌های قدیمی که فلزی هستند، پروتزهای مدرن هیپ، از ترکیبی از قطعات فلزی، پلاستیکی و سرامیکی ساخته می‌شوند. بنابراین، دوام بیشتری دارند و مشکلات کمتری ایجاد می‌کنند. این ایمپلنت‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ سال دوام می‌آورند و خطر شکستی و نیاز به جراحی‌های مکرر، در آنها کمتر است.