عمل‌های بسته یا آرتروسکوپی شانه
یکی از راه‌های درمان آسیب‌های وارد شده به شانه که اکثر جراحان ارتوپدی پیشنهاد می‌کنند، آرتروسکوپی شانه است. این روش به دلیل کم تهاجمی بودن و همچنین بهبودی سریع آن پس از انجام جراحی، در بین بیشتر بیمارانی که به آسیب‌های شانه گرفتار شده‌اند، رایج شده است.
در این روش جراح با کمک ابزارهای خاصی به داخل ناحیه مورد نظر وارد شده و می‌تواند علاوه بر تشخیص مشکل، اقدام به اصلاح و درمان آن کند. یکی از مزیت‌های این روش عدم نیاز به برش‌های بزرگ بر روی شانه است؛ در این صورت بهبودی زخم بهتر و احتمال عفونت کاهش خواهد یافت.
با این حال باید توجه نمود که قبل از آرتروسکوپی شانه نیاز به یکسری اقدامات است تا پزشک از عدم وجود مشکل پزشکی دیگر اطمینان حاصل کند. بهتر است قبل از عمل بیمار اقدام به انجام آزمایش خون، الکتروکاردیوگرام و همچنین عکس‌برداری از قفسه سینه نماید تا اطلاعات لازم را در خصوص میزان سلامتی خود، به پزشک ارائه کند.
در نظر داشته باشید که دوره بهبودی عمل آتروسکوپی شانه نسبت به روش جراحی باز شانه کوتاه‌تر است. اما باید پس از جراحی تعدادی از مراقبت‌های لازم و توصیه شده را به طور صحیح و کامل انجام داد تا مشکلات دیگری به دنبال آن به وجود نیاید.
چه زمانی پزشک به بیمار انجام آرتروسکوپی را توصیه می‌کند؟
در حالت معمول آرتروسکوپی شانه زمانی به بیماری توصیه می‌شود که بیمار مشکل دردناک و غیر قابل تحملی داشته باشد. به طوری که به درمان‌های غیر جراحی همچون استراحت، فیزیوتراپی و دارودرمانی پاسخ مناسب ندهد و همچنان از وجود درد شکایت کند.
روش‌های غیر جراحی معمولا باعث کاهش التهاب و تورم ناشی از آسیب وارده به شانه می‌شوند. اما به دلیل فعالیت زیاد این مفصل و همچنین افزایش سن، ممکن است مشکلات شانه افزایش یابد. این روش می‌تواند بدون بروز عارضه‌ی خاصی باعث درمان بسیاری از مشکلات شانه مثل آسیب‌های غضروف مفصلی، لابروم و تاندون‌های کلاهک چرخنده شود.
پس به طور کلی می‌توان گفت که آرتروسکوپی شانه باعث ترمیم رباط، ترمیم بافت ملتهب یا غضروف شل شده شانه، ترمیم یا خارج ساختن لابروم، ترمیم کلاهک چرخنده و ترمیم در رفتگی مکرر شانه و … می‌شود. همچنین باید اشاره نمود که در مواردی همچون آزادسازی عصب، ترمیم شکستگی و برداشتن کیست نیز، کاربرد دارد.
نحوه انجام آرتروسکوپی شانه
زمانی که بیمار وارد اتاق عمل می‌شود بسته به شرایط انجام آرتروسکوپی، جراحی بیمار به پوزیشنهای مختلفی انجام خواهد شد. از شایع‌ترین آن‌ها، پوزیشن صندلی ساحلی ( حالت نیمه نشسته، مانند نشستن بر روی صندلی خوابیده) و پوزیشن دهلیزی جانبی ( به طوری که فرد روی پهلو بر روی میز عمل دراز می‌کشد) است.
پس از پوزیشن‌گیری جراح برای متورم کردن ناحیه و وضوح بهتر آن حین عمل مایعی را به داخل شانه و در قسمت مورد نطر، تزریق می‌کند. سپس یک برش کوچک بر روی شانه ایجاد کرده تا بتواند آرتروسکوپ را وارد شانه کند. در انتهای آرتروسکوپ دوربین وجود دارد و تصویر داخل شانه را بر روی مانیتور نشان خواهد داد.
پس از وارد کردن آرتروسکوپ در عمل آرتروسکوپی شانه، با توجه به صفحه مانیتور، جراح آسیب وارد شده را شناسایی کرده و سپس به کمک وارد کردن انواع دیگر وسایل آرتروسکوپی شانه از طریق برش‌ها، آسیب‌ها را اصلاح و درمان خواهد کرد.
به طور کلی در این روش جراح با ابزارهای خاصی می‌تواند اعمالی همچون بریدن، تراشیدن، گرفتن، بخیه زدن و گره زدن را به درستی انجام دهد. پس از اتمام جراحی ممکن است برش‌ها بخیه زده شوند و یا با پارچه‌های استریل به خوبی پانسمان و پوشانده شوند.
روش‌های مختلف انجام آرتروسکوپی
همانطور که متوجه شدید، انجام آرتروسکوپی شانه به طور معمول نیاز به زمان زیادی ندارد؛ اما با توجه به میزان آسیب‌دیدگی و با توجه به نظر پزشک ممکن است زمان آن افزایش یابد. همچنین با توجه به روش‌های مختلف، زمان آن نیز متفاوت است.
یکی از روش‌های شایع این عمل، ترمیم روتاتورکاف است. به طوری که در این روش حاشیه‌های تاندون به کمک ابزاری به طرف یکدیگر کشیده شده و جراح با بخیه زدن، آن را به استخوان وصل می‌کند. در این روش نیز از پرچ‌های کوچکی از جنس پلاستیک و یا فلز به نام انکور سوچور و یا لنگرهای بخیه استفاده می‌شود، که برداشته نمی‌شوند.
روش دیگر آرتروسکوپی شانه جراحی سندرم ایمپینجمنت است که باعث برداشته شدن بافت ملتهب و آسیب‌دیده می‌شود. این سندرم به دلیل رشد بیش از حد استخوان در زیر آکرومیون، مشکل‌ساز شده ولی این عارضه با تراش این استخوان درمان خواهد شود. همچنین ممکن است در این روش رباط کوراموآکرومیال دچار پارگی شود. جراحی دیگر، جراحی ناپایداری شانه است که برای درمان و ترمیم پارگی لابروم انجام می‌شود. در واقع لابروم یک غضروف است که باعث پوشش حاشیه مفصل شانه می‌شود.
می‌توان تمامی این روش‌های جراحی آرتروسکوپی را زیر نظر بهترین پزشک انجام داد. دکتر محمد اخلاق نجات متخصص و جراح مفاصل، با نهایت دقت اقدام به انجام جراحی آرتروسکوپی، جراحی رباط صلیبی، جراحی مینیسک زانو و … می‌نماید. از این رو افرادی که نزد ایشان اقدام به انجام جراحی نموده‌اند، می‌توانند بهترین نتیجه را دریافت کرده و از شر درد و ناراحتی در مفاصل بدن خود، خلاص شوند.
مزایا و کاربرد آرتروسکوپی کردن شانه
امروزه با پیشرفت تکنولوژی روش‌های زیادی از جمله آرتروسکوپی شانه جایگزین روش‌های پرتهاجم جراحی به روش باز شده‌اند. این روش ریسک کمتری به همراه دارد و همانطور که اشاره شد غیرتهاجمی بوده و باعث کاهش درد ناشی از جراحی خواهد شد.
علاوه بر آسان بودن و کم تهاجمی بودن این روش می‌توان مزایاهای دیگری را برای بیماران گرفتار به آسیب‌های شانه بیان کرد. از مزایای آن می‌توان به بی‌خطر و قابل اطمینان بودن این روش،پایین بودن هزینه جراحی آرتروسکوپی شانه نسبت به عمل جراحی باز و همچنین به صورت سرپایی قابل انجام بودن آن اشاره نمود.
همانطور که اشاره شد پس از آرتروسکوپی شانه، بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. دوره نقاهت و بهبودی این عمل کوتاه بوده و حدودا ۲ هفته پس از انجام این جراحی فرد می‌تواند به محل کار خود بازگردد و فعالیت‌های روزانه خود را مانند روال قبلی انجام دهد. اما باید برخی اقدامات را رعایت کند تا این دوره به خوبی پشت سر گذاشته شود.
مراقبت‌های پس از عمل شانه
با اینکه گفته شد پس از آرتروسکوپی شانه روند بهبودی نسبت به عمل جراحی باز سریع‌تر است، اما باید در طول این دوره مراقبت‌هایی که توصیه می‌شود به طور مداوم و صحیح انجام شود. از مراقبت‌هایی که رعایت آن الزامی است می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- این امکان وجود دارد که به مدت ۱ هفته نیاز به مصرف داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک باشد. این داروها باعث کاهش احساس درد و ناراحتی در بیمار می‌شوند. ممکن است در صورت داشتن عمل جراحی سنگین، کاهش این درد تا چندین هفته به طول بیانجامد.
- گذاشتن یخ بر روی ناحیه عمل شده باعث کاهش درد و ورم آن می‌شود. گذاشتن یخ برای بهبود سندرم شانه یخ زده نیز، موثر خواهد بود.
- استراحت و خوابیدن به پشت نیز می‌تواند باعث کاهش ناراحتی به علت کشیده شدن شانه در این حالت شود ولی این کار تاثیری بر روی روند بهبودی پس از عمل ندارد. در این زمان نیز برخی افراد ترجیح می‌دهند روی صندلی‌های خمیده بخوابند.برای اطلاعات بیشتر می توانید به مقالات،قسمت آموزش نحوه خوابیدن بعد از عمل شانه مراجعه کنید.
-
پس از گذشتن چند روز از زمان انجام آرتروسکوپی شانه، باید پانسمان شانه با دقت و به روش استریل تعویض شود.
- هنگامی که جای برش‌های جراحی خشک شود، بیمار می‌تواند دوش بگیرد، اما باید به این مسئله نیز توجه نمود که غوطه‌ور شدن و مالش دادن زخم ممکن است باعث بدتر شدن آن شود.
- یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از عمل آرتروسکوپی شانه استفاده از اسلینگ است. پس از جراحی نیز احتمال دارد برای محافظت از شانه، یک محدودکننده حرکتی یا اسلینگ توسط پزشک توصیه شود. مدت زمان استفاده از آن نیز، توسط جراح تعیین خواهد شد.
نتایج و عوارض عمل آرتروسکوپی
به دلیل اینکه شرایط سلامتی هر فردی با دیگری متفاوت است، پس اثرات آرتروسکوپی شانه و زمان بهبودی آن نیز برای هر کس متفاوت خواهد بود. به طور مثال در صورتی که عمل انجام شده برای ترمیم جزئی آسیب باشد ممکن است نیازی به اسلینگ نباشد و پس از مدتی با گذراندن جلسات بازتوانی بتوان به حالت قبلی بازگشت.
با این حال اگر عمل ترمیمی پیچیده‌ایی انجام شود، مدت زمان بهبودی نسبت به حالت قبلی طولانی‌تر خواهد بود. به طوری که پس از چند ماه و با مشارکت در جلسات بازتوانی بهبودی تکمیل خواهد شد و عمل انجام شده موفقیت‌آمیز خواهد بود.
علاوه بر این موارد، با وجود اینکه آرتروسکوپی شانه هیچ عوارضی به همراه ندارد، اما اگر به درستی و توسط جراح ماهری انجام نشود و یا پس از جراحی مراقبت‌های لازم به درستی انجام نشود، ممکن است عوارض آرتروسکوپی شانه به صورت عفونت، آسیب به عروق خونی و بروز خونریزی بیش از حد و یا تشکیل لخته و آسیب به اعصاب برای بیمار ظهور یابد.
جمع‌بندی
پس به طور کلی می‌توان گفت که آرتروسکوپی شانه یکی از روش‌های درمان آسیب‌های مفصلی و تاندونی شانه است که اکثر جراحان ارتوپد آن را توصیه می‌کنند. چراکه این روش عوارضی ندارد و طول دوره بهبودی آن نیز کمتر است. این جراحی با کمک ابزارهای خاصی مانند آرتروسکوپ انجام می‌شود. در واقع تنها با ایجاد برش‌های کوچکی در ناحیه مورد نظر، قابلیت انجام خواهد داشت. پس از جراحی نیز با انجام یکسری از اقدامات می‌توان به حالت قبل از آسیب بازگشت.
سوالات متداول
- آیا می‌توان دررفتگی مکرر شانه را با روش آرتروسکوپی شانه درمان کرد؟
بله، در صورتی که مفصل شانه بیشتر از دو بار دچار دررفتگی شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد که به روش عمل آرتروسکوپی دررفتگی شانه و یا به روش لیزردرمانی قابل انجام است.
- فیزیوتراپی و انجام تمرینات بازتوانی تا چه حد به بهبودی شانه کمک خواهد کرد؟
انجام فیزیوتراپی شانه پس از جراحی می‌تواند به بازگشت توانایی و بهبود دامنه حرکتی کمک کند. تعداد جلسات لازم برای رسیدن به نتیجه مورد نظر بسته به روش جراحی و میزان آسیب‌دیدگی متنوع است.
- هزینه آرتروسکوپی شانه چقدر است؟
هزینه این عمل از فردی به فرد دیگر متغیر است و به محل زندگی فرد، بیمارستان مورد نظر، بیمه تحت پوشش و … بستگی دارد.
- پانسمان‌های محل جراحی چه زمانی باید تعویض شوند؟
به طور معمول باید این پانسمان‌ها تا ۵ روز پس از جراحی تعویض نشود و سپس بعد از مراجعه بعدی می‌توان ۳ تا ۴ بار آن را تعویض نمود.
- قبل از انجام آرتروسکوپی مصرف چه داروهایی را باید قطع نمود؟
قبل از هر عمل باید از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، ایبوپروفن و … به طور موقت اجتناب نمود.